Piekeren: deze manieren helpen om er mee op te houden

Wie overkomt het niet? Een nacht wakker liggen door van die gedachten die maar in je hoofd blijven malen. Piekeren, piekeren, piekeren. Soms lijkt het, als ik voor mezelf spreek in elk geval, alsof het helpt om maar aan het probleem of hetgeen je dwarszit te blijven nadenken. Alsof je dan dichter bij een oplossing komt. Niets is echter minder waar.

Piekeren helpt niet. Tenminste niet als u het eindeloos doet. Daarom: tips om piekeren tegen te gaan. Ze werken echt!

Waarom het niet helpt om te piekeren

Piekeren heeft geen zin. En waarom dan niet? Piekeren is namelijk iets anders dan nadenken. Als u nadenkt over een probleem, dan bekijkt u het probleem van verschillende kanten om een oplossing te verzinnen. Met piekeren blijven uw gedachten in een rondje draaien. Steeds hetzelfde rondje. Daardoor lijkt het probleem groter en groter te worden. Tot het u echt in beslag lijkt te nemen. Negatieve gevoelens krijgen steeds meer houvast en het wordt dan ook steeds lastiger om negatieve gevoelens los te laten.

Zoals de Amerikaanse schrijver Leo Buscaglia zei: “Zorgen zijn net als planten. Hoe meer u ze voedt, hoe harder ze groeien.”

Wat helpt dan wel om piekergedachtes los te laten? De volgende 6 ideeën en oefeningen kunnen een mooi begin zijn.

Afleiding zoeken

Het eerste wat u kunt doen om uit een lange piekerreeks te komen is simpel: ga iets anders doen. En dan vooral iets wat uw aandacht vraagt. Iets waarop u zich moet concentreren. Ga dus niet scrollen op Facebook. Maar doe iets met uw handen. Haak een granny square, kleur een kleurplaat, speel even met een stressbal, maak muziek, maak een puzzel of lees een goed boek. Ligt u al tijden wakker? Ga even uit bed.

We spraken al eerder over boeken die de lezer de hele wereld over voeren. Ook dat helpt tegen piekeren. Lezen is altijd goed. Ga wel goed rechtop zitten, bij voorkeur niet in bed, en laat u helemaal meevoeren in het verhaal.

Misschien heeft u als u piekert helemaal geen last van slapeloze nachten, maar heeft u vaak last van negatieve gedachtestromen. Niets gaat zoals u het wil. Dingen duren te lang. Of te kort. Alles zit tegen? De beste tip die we in dat geval kunnen geven is: kom in beweging. Sporten, stoelfietsen, schoonmaken, tuinieren, een blokje om. Alles is goed.

Door te bewegen lukt het om de dingen even in een ander perspectief te zien. Misschien vindt u wel een oplossing terwijl u door uw buurt kuiert.

Kleuren is een effectieve manier om piekeren tegen te gaan.

Opschrijven

Filosofie is een groot woord voor wat de gewone mens piekeren noemt, schreef de Vlaamse dichter Clem Schouwenaars. Geen gekke gedachte toch? Hoewel er een belangrijk verschil zit tussen filosoferen en piekeren. Wie filosofisch nadenkt zoekt actief naar oplossingen of antwoorden. Een piekeraar blijft steken in zijn eigen cirkeltje van negatieve gedachtes.

Hoe wordt je dan een filosoof als je een groot piekeraar bent? Een idee is om een half uur uit te trekken om goed na te denken over waar u mee zit. Met pen en papier erbij. Schrijf alles wat in u opkomt op. Probeer dus constructief een oplossing te verzinnen. Half uur voorbij? Stop ermee en ga iets anders doen.

Ligt u ’s nachts wakker? Een ander idee is om een klein opschrijfboekje of kladblokje naast uw bed te leggen. Met een pen erbij. Ligt u te malen? Pak dan uw boekje erbij, schrijf op waar u mee zit en ga weer slapen. Morgen kijkt u er weer met frisse ogen naar. Door het op te schrijven, is het makkelijker om het probleem los te laten. Bovendien, vaak, als u het opgeschreven heeft, blijken uw piekergedachten niet waar te zijn of juist heel onlogisch te zijn.

Waar of niet waar?

Een tip die ikzelf bijzonder waardevol vind is deze van psycholoog Mark Manson: stel jezelf kritische vragen over je piekergedachtes. Zijn ze wel waar? Is het tegenovergestelde niet waar? En wat als het tegenovergestelde inderdaad waar was?

Dankbaarheidsdagboek

Blijft u hangen in negatieve gedachten? Dan is dit een oefening die echt helpt. Echt, echt waar. Als ik een tijdje last heb van vervelende gedachtes en zorgen, en ik er maar in blijf hangen, dan maak ik een dankbaarheidsdagboek.

Een simpel boekje of schriftje naast mijn bed, met pen erbij. Elke avond voor ik ga slapen, schrijf ik daar dan drie dingen in waar ik die dag dankbaar voor was. Het kan iets groots zijn, maar veel vaker zijn het kleine alledaagse dingen die ik soms een beetje uit het oog verlies. Een mooie vlinder gezien in de achtertuin, lekker gegeten, een verfrissende bui. Een telefoontje van een van mijn zusjes. Zo dwingt u zichzelf om na te denken over positieve dingen die u zijn overkomen. Elke dag weer. Zo traint u uw hersens om niet te focussen op het negatieve.

En het leuke is, bij mijzelf merk ik als ik de negatieve gedachtestromen kwijt ben. Dan vergeet ik namelijk om mijn dankbaarheidsdagboek bij te werken.

Een notitieboekje naast uw bed om in te schrijven waarover u zorgen maakt óf waar u dankbaar voor bent, helpt tegen piekeren!

Hoogleraar Brené Brown, gespecialiseerd in schaamte en kwetsbaarheid, schreef al: niets zorgt voor een sterkere band tussen mensen dan het delen van de dingen waarvoor we ons schamen of ons zorgen over maken. Daarbij is het wel belangrijk dat diegene iemand is die u na staat. Iemand die u vertrouwt. Praat over uw zorgen en piekergedachtes met een goede vriend of vriendin, het lucht enorm op! Bovendien: zo komt u er ongetwijfeld achter dat u niet de enige bent die zich zorgen maakt.

Mildheid

Als u veel piekert en negatief denkt over uzelf, dan is het belangrijk is om mild te zijn naar uzelf. Verbied uzelf niet om te piekeren. Dat werkt juist averechts. Net als de roze olifant. Ziet u hem? Sta uzelf toe te piekeren op bepaalde momenten en gebruik de bovenstaande tips op andere momenten. Maar sla u zelf niet voor uw kop als er eens een piekergedachte tussendoor schiet.

Wat ook goed helpt voor mijzelf is dit. Voel ik me een keer ergens bezorgd over, of ben ik ergens verdrietig of gefrustreerd om, dan probeer ik voor mezelf te denken: ‘nou, ik voel me nu eenmaal even zo nu en daar iets niets aan te doen. Het gaat vanzelf weer voorbij.’ Door dus te accepteren dat ik me even slecht voel en daar geen oplossing voor te zoeken, lukt het veel sneller om de negativiteit los te laten. En soms is dat al genoeg om het probleem op te lossen.

Waarom piekergedachten niet helemaal zinloos zijn

Toch zijn piekergedachten niet helemaal zinloos. Dat is ook belangrijk om te noemen. Piekergedachtes vormen een manier van zelfbescherming, die in werking treedt omdat u zich ergens door bedreigd voelt. Alleen door te piekeren blijft u in een cirkeltje redeneren en kunt u niet verder. Blijf dus niet hangen in de negativiteit.

Ten tweede helpt piekeren om een beetje zelfinzicht te krijgen. Als u zich steeds afvraagt wat u voelt (bijvoorbeeld: gekwetst, verdrietig, boos) en zich afvraagt waarom geraakt bent, waarom u zich bedreigd of onzeker voelt, waarom u jaloezie voelt. Doe dat zo eerlijk mogelijk en het helpt om uw sterktes en zwaktes nog beter te leren kennen. Wanneer u zo vertrouwd raakt met uw eigen angsten en emoties, zult u minder snel in een piekerstroom terecht komen.