Sjoelen, hoe werkt dat ook alweer?

We hebben het vast allemaal wel eens gedaan: sjoelen. Een echt gezelschapsspel dat leuk is voor jong en oud. Het wordt voornamelijk gespeeld op feesten als kerst en oud en nieuw. Maar naast dat sjoelen als gezelschapsspel wordt gespeeld, is het ook een sport. Bent u benieuwd naar de geschiedenis van sjoelen, de puntentelling, of wilt u uw geheugen even opfrissen over hoe het ook alweer werkt? Wij vertellen u er alles over in dit artikel.

Sjoelen spelregels

Sjoelen is een vrij makkelijk spel dat weinig regels kent. Om te beginnen heeft elke speler 30 schijven die richting het eind van de sjoelbak geschoven moeten worden. De schijven die bij de eerste poging in de bak achterblijven, en dus niet in een vakje terecht zijn gekomen, mogen tijdens de tweede beurt nog eens door de bak geschoven worden. De schijven die nu nog achterblijven mogen tijdens de derde beurt gebruikt worden. Na 3 beurten worden de punten bij elkaar opgeteld.

Tijdens het recreatief spelen van sjoelen is bovenstaande regel vaak de enige die wordt toegepast. Toch zijn er nog meer regels, die op professioneel niveau gebruikt worden:

• Schijven die terugkaatsen onder, of voorbij de dwarsbalk, mogen niet nogmaals gebruikt worden in de volgende beurt.
• Als een steen op een andere steen terechtkomt, mag deze niet nogmaals gebruikt worden in de volgende beurt.
• Schijven die buiten de bak terechtkomen mogen ook niet meer bij de volgende beurt gebruikt worden.

Verder worden er tijdens het recreatieve spel vaak schijven op de dwarsliggende balk aan het begin van de sjoelbak gelegd. Echter gebeurt dit bij professioneel sjoelen niet. Als de schijven hier vanaf vallen, mogen ze namelijk niet meer gebruikt worden.

Tot slot is het van belang dat de sjoelbak mooi glad is zodat de stenen er mooi overheen schuiven.

Puntentelling sjoelen

Aan het eind van de sjoelbak zitten vier openingen. Van links naar rechts hebben deze de waardes 2, 3, 4 en 1. Het doel van sjoelen is om zoveel mogelijk punten te halen. Dit doet u door de schijven, door de bak heen te schuiven, richting de vakjes aan het eind van de bak.

Vaak worden het aantal schijven keer het aantal punten bij elkaar opgeteld. Echter is dit niet hoe de puntentelling bij professioneel sjoelen gaat. Dat gaat namelijk als volgt:

• Zit er in elk valk 1 steen? Dan worden er 20 punten toegekend.
• Zitten er in elk vak 2 stenen? Dan worden er 40 punten toegekend.
• Zitten er in elk van 3 stenen? Dan worden er 60 punten toegekend, etc.
• Als er niet meer in elk vak een gelijk aantal stenen zit, dan worden de afzonderlijke punten in de bak bij de eerder opgetelde twintigtallen opgeteld.

Om deze puntentelling te verduidelijken, hebben wij een voorbeeld voor u:

U schuift 2 stenen in de 2, 2 stenen in de 3, 3 stenen in de 4, en 2 stenen in de 1. U heeft allereerst 40 punten verdiend omdat u in elk vak minimaal 2 stenen heeft geschoven. Vervolgens is er nog 1 steen uit het vak met 4 punten over. U mag deze 4 punten bij de eerder verdiende 20 punten optellen. In totaal heeft u 44 punten gehaald.

Sjoelbak afmetingen

Er zijn allerlei soorten sjoelbakken, in verschillende soorten, maten en materialen. Toch is de standaard sjoelbak 2 meter lang en 41 centimeter breed. De zijwanden zijn 1,2 cm dik en de achterwand en poortenbalk 1,4 cm. De schijven zijn 5,2 cm breed, en deze dienen door de gaten van 6 cm geschoven te worden.

Sjoelen geschiedenis

Hoe sjoelen precies is ontstaan, is niet helemaal bekend. Er gaan namelijk verschillende verhalen de ronde. Alhoewel het woord ‘sjoelen’ uit Friesland lijkt te komen, is het nog steeds onduidelijk hoe dit spel hier terecht kwam.

Een van de verhalen die rondgaat over het ontstaan van sjoelen, is dat sjoelen uit Engeland komt. Rond 1600 werd hier namelijk het spel shuffle-board, ook wel shovelboard, gespeeld. Hierbij moesten de spelers metalen gewichten zo ver mogelijk naar het eind van de tafel schuiven, zonder dat deze eraf viel.

Een ander realistisch verhaal over het ontstaan van sjoelen is het verhaal over de zeelui. Het zou namelijk zo zijn dat er aan boord al spelletjes werden gespeeld die veel weg zouden hebben van het sjoelen zoals wij dat tegenwoordig kennen. De zeelui tekenden een lijn met vakjes op het dek. Ze probeerden munten in de vakjes te schuiven om zo punten te halen. Echter was de zee soms ruig en er verdwenen veel munten in het water. De munten werden daarom al snel vervangen voor houten schijven.

Conclusie

Hoe sjoelen precies is ontstaan, zal waarschijnlijk altijd een raadsel blijven. Dat het een leuk gezelschapsspel is om met uw familie of vrienden te spelen is één ding dat zeker is. Met wie gaat u nostalgische herinneringen aan het sjoelen naar boven halen?