Levenstestament: wat is het en waarom zou u het vastleggen?

Heeft u wel eens gehoord van een levenstestament? Het is het minder bekende broertje van het testament, maar daarom niet minder belangrijk. Financieel adviseur Paul van Rossum geeft zelf aan dat het levenstestament misschien wel belangrijker is dan een testament. In dit artikel leest u waarom.

Wat is een levenstestament?

Een levenstestament is een akte waarin u aangeeft wat uw wensen zijn op het moment dat u niet meer wilsbekwaam bent. U wijst één of meerdere mensen aan die namens u, uw zaken gaan regelen. Daarnaast kunt u aangeven wat uw wensen zijn over bijvoorbeeld euthanasie of de uitvaart. Het betreft niet uw nalatenschap.

Verschil testament en levenstestament

Een testament is pas geldig na het overlijden. Daarentegen wordt een levenstestament geldig op het moment dat de maker niet meer wilsbekwaam is. Een ander groot verschil is dat in een levenstestament u niet kunt vastleggen wie er voor uw minderjarige kinderen gaat zorgen. Dit kan wel in een testament. Beide testamenten worden geregistreerd in een landelijk register en worden door een notaris vastgelegd.

Welke zaken kunnen er in een levenstestament?

Het belangrijkste is dat u aangeeft wie uw zaken gaat regelen als u dat zelf niet meer kan. Deze persoon of personen worden dan volledig gemachtigd. Daarnaast zijn er veel andere zaken die u kunt vastleggen.

Denk aan:

• Takenverdeling onder de gemachtigden: wie doet de financiën, wie overlegt er met de artsen?
• Regeling voor de financiën en andere geldzaken
• Medische wensen: wilt u euthanasie of niet? Wilt u gereanimeerd worden of niet?
• Mogelijke verkoop van de woning of inboedel bij bijvoorbeeld opname in een verpleegtehuis
• De zorg voor huisdieren
• Uitvaartwensen

Belangrijk: de euthanasieverklaring kunt u ook vastleggen bij de NVVE (Nederlandse vereniging voor een vrijwillig levenseinde). Hier heeft u geen levenstestament voor nodig. Wel kunt u uw registratie bij de NVVE koppelen aan uw levenstestament.

Checklist levenstestament

De KNB, beroepsorganisatie voor notarissen, heeft een handige en zeer uitgebreide checklist gemaakt voor het opstellen van een levenstestament. Zo helpen ze u onder andere bij de keuze van uw vertrouwenspersoon en geven ze advies over hoe u het toezicht kan regelen. U vindt de checklist hier.

“In een levenstestament legt u de essentie van uw persoonlijke en financiële wensen vast voor het moment dat u zelf niet meer in staat bent deze te beheren. Het is cruciaal om duidelijk te benoemen wie de verantwoordelijkheid draagt voor uw zaken; deze gemachtigden staan dan aan het roer van belangrijke beslissingen variërend van financieel beheer tot medische voorkeuren. Overweeg zorgvuldig wie u kiest voor taken zoals het beheren van uw financiën, het overleggen met artsen, en zelfs de zorg voor uw huisdieren.”

– Paul van Rossum, financieel expert

De voordelen van een levenstestament

Het levenstestament is geen pretje om op te stellen, maar het is het zeker waard. Het hebben van een levenstestament heeft namelijk grote voordelen voor uzelf maar vooral ook voor uw naasten.

De voordelen voor uzelf

U houdt zelf de regie in handen. We hopen allemaal dat we wilsbekwaam blijven tot het einde, maar daar hebben we helaas weinig over te zeggen. Alzheimer blijft helaas volksziekte nummer 1. Maar, met een levenstestament houdt u toch grip op uw leven.

De zaken worden geregeld zoals u dat wilt en u geeft precies aan wat u belangrijk vindt. U beslist wie er over uw geldzaken gaat, wie de medische beslissingen neemt, wie de indicatie voor de Wet langdurige zorg kan aanvragen, enzovoorts.

De voordelen voor uw naasten

Het geeft rust en neemt wat verantwoordelijkheid weg van uw naasten, wat anders best zwaar kan wegen. Met een levenstestament weten uw naasten precies wat uw wensen zijn en hoeven ze niet te raden.

U zorgt ervoor dat uw naasten nagenoeg niets hoeven te regelen bij een rechter. Dat is fijn, want zulke procedures kunnen soms zeer lang duren. Als u ervoor zorgt dat u uw naasten machtigt om beslissingen te nemen, hoeven ze dat niet zelf bij de rechter te regelen.

Het níet hebben van een levenstestament kan nare situaties opleveren

Een voorbeeld: stel dat u in het verzorgingstehuis terecht komt en uw partner wilt kleiner gaan wonen. Als u niet meer wilsbekwaam bent, kunt u niet tekenen voor de verkoop van het huis en moet uw partner eerst naar de kantonrechter stappen. Met een levenstestament is deze situatie voorkomen.

Een ander voorbeeld: zonder levenstestament is het moeilijk voor uw naasten om uw financiën te regelen. U moet dan bewindvoering aanvragen bij de rechtbank. Uw bewindvoerder heeft voor uitgaven boven de €1.500 euro altijd toestemming nodig van de rechter.

Hoe regelt u een levenstestament?

U stelt uw levenstestament samen op met een notaris. Het is belangrijk om van tevoren te bedenken welke zaken voor u belangrijk zijn en wie u als vertrouwenspersoon wilt aanwijzen. Daarnaast geeft de notaris u advies over welke zaken nog meer handig zijn om op te nemen in de akte.

Levenstestament wijzigen

Het levenstestament kan op elk moment gewijzigd worden. De enige voorwaarde is dat u op het moment van wijziging nog wilsbekwaam bent.

Alternatief voor een levenstestament

Als u geen levenstestament wilt opstellen maar wel wat wilt regelen voor de toekomst, kunt u kijken naar een notariële volmacht. U kunt zelf kiezen wanneer deze ingaat, bijvoorbeeld als u zelf niet meer wilsbekwaam bent. Het enige wat u hierin kan vastleggen is wie u machtigt om namens u rechtshandelingen te verrichten.

U kunt kiezen voor een algemene volmacht waarbij het gaat om alle rechtshandelingen op elk gebied. Daarnaast kunt u kiezen voor een beperkte volmacht, waarbij het gaat om specifieke zaken zoals de verkoop van een woning. De meeste mensen kiezen toch voor een levenstestament omdat daar meer informatie in kan.