Slecht horen verhoogt risico op vallen
Een verminderd gehoor blijkt een belangrijke risicofactor te zijn voor valincidenten bij ouderen. Dat geldt ook voor mensen zonder duizeligheidsklachten. Onderzoek van het New York Eye and Ear Infirmary of Mount Sinai laat zien dat geluiden om ons heen waardevolle informatie geven over onze omgeving. Ze helpen ons evenwicht bewaren, zeker wanneer andere zintuigen zoals het zicht minder goed werken. Artsen kijken bij valincidenten vaak naar het gezichtsvermogen, problemen in de voeten of gewrichten, maar vergeten regelmatig het gehoor. Terwijl dat juist een grote rol speelt in het behouden van balans.
Geluid helpt bij het bewaren van evenwicht
Geluiden geven signalen over de structuur van onze omgeving. Een goed gehoor helpt daarom om het evenwicht beter te bewaren. Regelmatig je gehoor laten controleren is vooral op latere leeftijd belangrijk. Gehoorverlies is vaak goed te behandelen met gehoorapparaten of cochleaire implantaten. Door tijdig actie te ondernemen kun je valincidenten mogelijk voorkomen.
Aantal valincidenten in Nederland
Volgens cijfers uit onderzoek dat verscheen in JAMA Otolaryngology–Head & Neck Surgery overlijden in Nederland jaarlijks ongeveer 5000 mensen aan de gevolgen van een val. Dat zijn gemiddeld dertien dodelijke incidenten per dag. Driekwart van de slachtoffers is tachtig jaar of ouder. De cijfers gaan bovendien alleen over valpartijen binnenshuis en niet over ongelukken met fietsen of scootmobielen. Deze aantallen laten zien hoe groot de impact is van vallen bij ouderen en hoe belangrijk het is om risicofactoren, zoals slechthorendheid, serieus te nemen.
Hoe evenwicht werkt
Ons evenwicht wordt bepaald door een samenspel van verschillende zintuigen, waaronder het gehoor, het gezichtsvermogen en de tastzin. Onderzoekers analyseerden 28 wetenschappelijke studies met in totaal meer dan 700 deelnemers om beter te begrijpen hoe geluid het evenwicht beïnvloedt. Tijdens de testen moesten deelnemers vaak met gesloten ogen en op een buigzame ondergrond proberen rechtop te blijven staan. Daarbij werden verschillende soorten geluiden gebruikt, van achtergrondruis tot piepjes die van links naar rechts bewogen. Zo konden de onderzoekers zien hoe geluid invloed heeft op balans.
Het soort geluid maakt verschil
Niet elk geluid heeft hetzelfde effect. Uit de onderzoeken bleek dat een constant achtergrondgeluid mensen het beste hielp om in balans te blijven. Onrustige of bewegende geluiden maakten het juist moeilijker om evenwicht te bewaren. Het lijkt erop dat ons gehoor fungeert als een soort “auditief anker”. Door geluiden in de omgeving te horen, kunnen mensen onbewust beter inschatten waar ze zich bevinden, wat helpt bij het behouden van evenwicht.
Extra belangrijk bij verminderd zicht
Wanneer één zintuig minder goed werkt, bijvoorbeeld het gezichtsvermogen, neemt het gehoor een belangrijkere rol over. Geluid helpt dan om oriëntatie en balans te behouden. Mensen met gehoorverlies hebben daardoor een groter risico om te vallen, omdat ze minder informatie uit hun omgeving ontvangen. Een goed functionerend gehoor kan dus letterlijk helpen om steviger op je voeten te staan.
Slechthorendheid als risicofactor
Voor ouderen zijn er meerdere redenen waarom ze sneller kunnen vallen, zoals spierzwakte of problemen met het evenwichtsorgaan. Toch blijkt slechthorendheid vaak een onderschatte factor. Wanneer het gehoor minder wordt, kan dat leiden tot onzekerheid, verminderde oriëntatie en zelfs een gevoel van instabiliteit. Het verbeteren van het gehoor, bijvoorbeeld met moderne gehoorapparaten, kan helpen om deze risico’s te verkleinen. Een beter gehoor zorgt voor meer bewustzijn van de omgeving, wat de kans op vallen vermindert.
Hoortoestellen kunnen helpen
Eerder onderzoek liet al zien dat hoortoestellen en cochleaire implantaten bijdragen aan een beter evenwicht. Door omgevingsgeluiden weer helder te horen, kunnen gebruikers zich beter oriënteren. De onderzoekers benadrukken daarom het belang van verder onderzoek naar het effect van verschillende soorten geluiden en hulpmiddelen op het evenwicht.
